We zijn inmiddels wel gewend aan alle restanten van de oorlog die je hier tijdens een wandeling kunt aantreffen. Gisteren herkenden we loopgraven langs een wandelpad, ingezakt in de loop der jaren, vanmorgen liepen we tegen een wat eenvoudige stelling aan, net voor Petite Cap Blanc-Nez.
Ik wilde het eigenlijk niet, en toch deed ik het, ik stapte in een betonnen ring die ooit bescherming had geboden aan de Duitsers, zag de betonnen vakken die bescherming moesten bieden van boven, of, zoals Peet zei, om munitie droog in op te bergen. Nee, ik zag almaar jonge mannen wegduiken in die kleine ruimtes, ik zag de bomkraters op de heuvels. Mijn borst werd te krap, en er rolden zoute tranen over mijn wangen. Gisteren was opeens vandaag, en vandaag was morgen, daar was hier, etc. je begrijpt het wel, het was te nabij gewoon. Het contrast is ook zo groot, die schoonheid van de zee, de kliffen, tegenover de strijd die hier gewoed heeft, elders nog steeds woedt. Het zal mijn leeftijd wezen dat ik hier niet onbewogen kan staan.
We daalden af naar het strand, liepen naar de zee, zagen de kuilen die door de stroming in het zand worden gezogen. Er werd een film opgenomen, een jonge actrice stond te klappertanden in een niemendalletje, anderen liepen wat heen en weer om te bepalen waar de camera moest komen, hoe de actrice moest lopen, gaan zitten ..... gezellige culturele drukte tegen de achtergrond van de immer ruisende zee. Ondertussen zagen we dat achter ons de zee verraderlijk rustig de kuilen en muien weer vulde met water. Mooi groen aanlokkelijk water, dat moet gezegd. Maar de boodschap van de zee was duidelijk, we moesten weg. En niet een beetje weg zoals de andere wandelaars, wij moesten terug naar Nederland. Peet riep me, ik treuzelde, hoorde de zee zeggen: trek je schoenen uit, blijf nog eventjes ..... maar ja, er is een tijd van komen, en er is een tijd van gaan. Wij gingen.
